Bệnh tay chân miệng đặc trưng bởi nốt mụn nước hoặc vết loét ở miệng và nốt ban ở bàn tay và bàn chân. Nhiễm trùng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng hay gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Nói chung bệnh thường tự hết trong vòng vài ngày.
Bệnh tay chân miệng có những triệu chứng gì?
Các triệu chứng bắt đầu phát triển từ ba đến bảy ngày sau khi nhiễm vi-rút. Giai đoạn này được gọi là thời gian ủ bệnh. Khi các triệu chứng xuất hiện, trẻ có thể bị:
• sốt
• chán ăn
• đau họng
• đau đầu
• quấy khóc
• những nốt mụn đỏ, đau trong miệng
• nốt ban đỏ trên bàn tay và lòng bàn chân
Sốt và đau họng thường là những triệu chứng đầu tiên của bệnh tay chân miệng. Các mụn nước và phát ban đặc trưng xuất hiện sau đó, thường là một hoặc hai ngày sau khi sốt bắt đầu.
Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng?
Bệnh tay chân miệng thường do một chủng coxsackievirus gây ra, phổ biến nhất là coxsackievirus A16. Coxsackievirus là một thành viên của một nhóm vi-rút được gọi là enteroviruses. Trong một số trường hợp, các loại enterovirus khác có thể gây bệnh tay chân miệng.
Vi-rút có thể lây dễ dàng từ người sang người. Bạn hoặc con bạn có thể bị nhiễm bệnh tay chân miệng khi tiếp xúc với người bị bệnh:
• nước bọt
• dịch từ mụn nước
• phân
• các giọt dịch hô hấp thoát vào không khí sau khi ho hoặc hắt hơi
Bệnh tay chân miệng cũng có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với bàn tay chưa rửa hoặc bề mặt có chứa dấu vết của virus.
Ai có nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng?
Trẻ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng cao nhất. Nguy cơ gia tăng nếu trẻ đi học, vì vi-rút có thể lây lan nhanh chóng ở các cơ sở này. Trẻ em thường hình thành khả năng miễn dịch với bệnh sau khi tiếp xúc với vi-rút gây bệnh. Đây là lý do tại sao bệnh hiếm xảy ra khi trên 10 tuổi. Tuy nhiên, trẻ lớn và người lớn vẫn có thể bị, đặc biệt nếu có hệ miễn dịch suy yếu.
Bệnh tay chân miệng được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh tay chân miệng bằng cách khám thực thể. Họ sẽ kiểm tra miệng và trên người để xem các nốt mụn và phát ban. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về các triệu chứng khác.
Bác sĩ có thể lấy mẫu bệnh phẩm họng hoặc phân để xét nghiệm vi-rút. Điều này sẽ cho phép xác nhận chẩn đoán.
Bệnh tay chân miệng được điều trị như thế nào?
Trong hầu hết các trường hợp, nhiễm trùng sẽ tự hết mà không cần điều trị trong vòng 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, bác sĩ có thể đề nghị một số cách điều trị để giúp giảm triệu chứng cho đến khi bệnh thuyên giảm. Các biện pháp này có thể bao gồm:
• thuốc mỡ bôi tại chỗ có kê đơn hoặc không kê đơn để làm dịu các nốt mụn và nốt ban
• thuốc giảm đau, như acetaminophen hoặc ibuprofen, để giảm đau đầu
• thuốc xirô hoặc viên ngậm để giảm đau họng
Một số phương pháp điều trị tại nhà cũng có thể giúp giảm các triệu chứng bệnh tay chân miệng. Bạn có thể thử các cách điều trị tại nhà sau đây để giúp những nốt mụn đỡ khó chịu hơn:
• Mút đá lạnh hoặc kẹo mút.
• Ăn kem hoặc uống nước mát.
• Tránh các loại trái cây họ cam quýt, nước trái cây và soda.
• Tránh các thức ăn cay hoặc mặn.
Súc nước muối ấm quanh miệng cũng có thể giúp giảm đau do nốt mụn và nốt loét ở họng. Làm nhiều lần một ngày hoặc mỗi khi khi cần.
Tiên lượng của bệnh tay chân miệng
TRẻ thường sẽ cảm thấy hoàn toàn tốt hơn trong vòng 5 đến 7 ngày sau khi khởi phát triệu chứng ban đầu. Tái nhiễm là rất ít gặp. Cơ thể thường hình thành khả năng miễn dịch với vi-rút gây bệnh.
Gọi bác sĩ ngay nếu các triệu chứng nặng lên hoặc không hết trong vòng mười ngày. Trong một số ít trường hợp, coxsackievirus có thể gây ra tình trạng cấp cứu y tế.
Phòng ngừa bệnh tay chân miệng thế nào?
Thực hành vệ sinh tốt là cách bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh tay chân miệng. Rửa tay thường xuyên có thể làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm vi rút này.
Dạy trẻ cách rửa tay bằng nước nóng và xà phòng. Phải luôn rửa tay sạch sau khi sử dụng nhà vệ sinh, trước khi ăn, và sau khi ra nơi công cộng. Cũng cần dạy trẻ không cho tay hoặc các đồ vật khác vào miệng hoặc gần miệng.
Cũng cần thường xuyên khử trùng những khu vực chung trong nhà. Có thói quen vệ sinh các bề mặt chung trước tiên bằng xà phòng và nước, sau đó dùng dung dịch thuốc tẩy pha loãng và nước. Cũng nên khử trùng đồ chơi, núm vú giả và các đồ vật khác có thể bị nhiễm vi-rút.
Nếu bạn hoặc con bạn gặp các triệu chứng như sốt hoặc đau họng, hãy nghỉ ở nhà không đi học hoặc đi làm. Nên tiếp tục tránh tiếp xúc với người khác khi các nốt mụn và nốt ban điển hình nổi lên. Điều này có thể giúp tránh lây bệnh cho người khác.
Bệnh lây trong bao lâu?
Bệnh tay chân miệng dễ nhất trong tuần đầu tiên. Đôi khi bệnh vẫn lây, mặc dù ít hơn, trong một vài tuần sau khi hết các triệu chứng. Trẻ nên nghỉ ở nhà cho đến khi hết các triệu chứng. Sau đó trẻ có thể đi học trở lại, nhưng vẫn cần cố gắng và tránh tiếp xúc gần gũi với bạn bè, bao gồm cả việc cho phép các trẻ khác ăn hoặc uống sau. Trẻ cũng cần rửa tay thường xuyên và tránh dụi mắt hoặc miệng vì vi-rút có thể truyền qua dịch cơ thể.