Nhiều hoạt động hàng ngày của trẻ liên quan đến việc sử dụng các kỹ năng vận động tốt như mặc quần áo, mở hộp cơm trưa và sử dụng bút chì. Những kỹ năng này, bao gồm những nỗ lực phối hợp giữa các ngón tay, bàn tay và mắt của trẻ, bắt đầu bằng việc nắm bắt tiếng lục lạc và nắm ngón tay cào khi còn nhỏ và cuối cùng phát triển thành các kỹ năng phức tạp hơn như sử dụng kéo, thao tác với chuột máy tính và thậm chí chơi nhạc nhạc cụ. Tìm hiểu lý do tại sao những kỹ năng này lại quan trọng và cách giúp con bạn xây dựng dựa trên những kỹ năng này.
Kỹ năng vận động tinh là gì?
Kỹ năng vận động tinh đề cập đến sự phối hợp giữa các cơ nhỏ của con bạn, chẳng hạn như các cơ ở bàn tay, cổ tay và ngón tay phối hợp với mắt. Các kỹ năng vận động tinh liên quan đến các cơ nhỏ của cơ thể cho phép thực hiện các chức năng như viết, cầm nắm các vật nhỏ và buộc chặt quần áo. Chúng cũng liên quan đến sức mạnh, khả năng kiểm soát vận động tốt và sự khéo léo.
Những kỹ năng này rất quan trọng trong hầu hết các hoạt động của trường cũng như trong cuộc sống nói chung. Yếu kém về kỹ năng vận động tinh có thể ảnh hưởng đến khả năng ăn, viết dễ đọc, sử dụng máy tính, cũng như lật trang sách và thực hiện các công việc chăm sóc cá nhân của trẻ, chẳng hạn như mặc quần áo và chải chuốt.
Các mốc phát triển kỹ năng vận động tinh
Mặc dù trẻ em phát triển ở các tốc độ khác nhau, nhưng việc có một mốc thời gian gần đúng khi chúng đạt đến các mốc nhất định có thể hữu ích trong việc giúp bạn xác định xem con mình có đang tiến bộ với tốc độ bình thường hay không. Dưới đây là một số hướng dẫn chung để phát triển kỹ năng vận động tinh.
Từ khi mới sinh đến một tuổi
Trong năm đầu đời của bé, bé sẽ phát triển một số kỹ năng vận động tinh. Ví dụ, một đứa trẻ sơ sinh thường có bàn tay nguyên thủy và khi được 2 tháng tuổi, chúng có thể cầm được tiếng lục cục khi nó được đặt trên tay.
Đến 6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh thường có thể cầm một khối bằng hai tay và có thể lắc lư. Khi được 9 tháng, hầu hết trẻ sơ sinh đều có thể nắm được panh cào và đến 12 tháng tuổi, chúng đã hoàn thiện khả năng cầm panh, có thể cầm bình sữa và có thể thả khối vào cốc.
Một đến hai tuổi
Khi 18 tháng tuổi, nhiều bé có thể chèn các hình dạng khác nhau vào đồ chơi cũng như xếp chồng hai đến ba chiếc cốc. Chúng cũng có thể tự ăn bằng ngón tay và viết nguệch ngoạc bằng bút màu trong nắm tay. Đến 2 tuổi, trẻ mới biết đi thường có thể sao chép một đường thẳng đứng, sử dụng thìa và xếp chồng sáu chiếc cốc. Trẻ cũng đang bắt đầu học cách tự mặc quần áo.
Hai đến ba năm
Trong khoảng thời gian từ sinh nhật thứ hai đến sinh nhật thứ ba, hầu hết trẻ em đang học cách tạo hình tròn cũng như sao chép một đường ngang. Họ cũng thành thạo việc uống từ cốc mở cũng như sử dụng nĩa và thìa. Trẻ em ở độ tuổi này cũng có thể tự cởi quần áo cũng như tháo tất và giày. 2
Khi trẻ mẫu giáo đến gần sinh nhật lần thứ tư, chúng đang hoàn thiện kỹ năng vẽ của mình. Trẻ sẽ có thể sao chép một cây thánh giá cũng như vẽ một người gồm hai đến bốn phần. Chúng cũng đang học cách cắt giấy và có thể tự mặc quần áo nhưng có thể vẫn gặp khó khăn với việc cài cúc.
4 đến 5 năm
Khi trẻ được 5 tuổi, trẻ đã có thể sao chép một hình vuông và vẽ một người gồm 10 phần. Họ cũng có thể thành thạo hơn trong việc cầm bút chì bằng cách sử dụng vị trí chân máy và có thể tô màu giữa các dòng. Trẻ em ở độ tuổi này cũng nên rửa tay và lau khô tay kỹ lưỡng.
Kỹ năng vận động tinh phát triển như thế nào
Các kỹ năng vận động tinh của con bạn sẽ phát triển thông qua các hành động hàng ngày và vào giờ chơi với các hoạt động liên quan đến cầm, nắm và ấn. Chúng cũng sẽ hoàn thiện việc nắm bắt gọng kìm trước tiên thông qua việc cho ăn, sau đó là chơi và cuối cùng bằng cách tự mặc quần áo.
Khi con bạn lớn lên và các kỹ năng vận động tinh của chúng được cải thiện, chúng sẽ chuyển sang các kỹ năng nâng cao hơn. Ví dụ, chúng sẽ học cách buộc dây giày, cài nút, sử dụng kéo, viết tên, mở và đóng túi nhựa, đặt ống hút vào hộp nước trái cây và mở hộp cơm trưa.
Nếu bạn cảm thấy con mình đang bị tụt lại phía sau hoặc không đạt được những mốc phát triển nhất định, hãy nói chuyện với bác sĩ của con bạn.
Họ có thể đánh giá con bạn và đưa ra gợi ý về những việc bạn có thể làm ở nhà để giúp cải thiện kỹ năng vận động tinh của con bạn. Họ cũng có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa nếu cần.
Các hoạt động để xây dựng kỹ năng vận động tốt
Khi nói đến việc giúp con bạn phát triển các kỹ năng vận động tốt, bạn không cần phải làm bất cứ điều gì cầu kỳ cũng như không cần phải mua những món đồ chơi đắt tiền. Hầu hết trẻ em có thể thực hành và cải thiện các kỹ năng vận động tinh của mình thông qua chơi và các hành động bình thường hàng ngày.
Ví dụ, bạn có thể mời con mình phụ giúp việc bếp núc bằng cách làm bánh, dọn bàn ăn hoặc tự rót sữa cho chúng. Bạn cũng có thể để chúng rèn luyện kỹ năng vận động tinh bằng cách dùng nhíp nhặt đồ hoặc tập quấn dây chun quanh cốc. Dưới đây là một số cách khác để rèn luyện kỹ năng vận động tinh tại nhà.
Đồ chơi và trò chơi
Nhiều đồ chơi phát triển các kỹ năng vận động tinh, bao gồm cả đồ chơi dành cho trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Đối với trẻ em ở độ tuổi đi học, các câu đố cũng như trò chơi trên bàn cờ với các mảnh và bộ phận để nhặt và di chuyển là lý tưởng để phát triển các kỹ năng này. Ví dụ, Jenga là một trò chơi chiến lược sử dụng các kỹ năng vận động tốt tập trung vào cách cầm pincher, cần thiết để viết.
Xe ô tô điều khiển từ xa rất phù hợp cho trẻ mầm non và tiểu học. Trò chơi điện tử cũng có thể hữu ích nhưng hãy coi chừng hội chứng ống cổ tay. Ngoài ra, hãy nhớ kiểm tra xếp hạng trò chơi điện tử để đảm bảo chúng phù hợp với con bạn.
Vẽ và tô màu
Bạn có thể giúp con rèn luyện kỹ năng vận động tinh bằng cách cùng con vẽ bằng bút dạ, bút màu, bút chì màu và phấn. Các bản vẽ không cần phải hoàn hảo và nghệ thuật viết nguệch ngoạc chỉ tốt cho việc phát triển các kỹ năng vận động tốt.
Bộ dụng cụ Scratch Magic có yếu tố thú vị mà trẻ lớn hơn thích. Làm của riêng bạn bằng cách tô màu giấy với nhiều màu sắc và hình dạng, sau đó phủ tờ giấy bằng bút chì màu đen. Cạo bằng que cam hoặc kéo an toàn.
Đồ thủ công
Các hoạt động cắt giấy xây dựng các kỹ năng và khả năng kiểm soát cơ bắp và có thể đơn giản hoặc phức tạp tùy theo ý bạn. Người mới bắt đầu có thể bắt đầu bằng việc cắt bỏ các chuỗi giấy và tiến tới các dự án phức tạp hơn.
Đối với những đứa trẻ lớn hơn, hãy thử origami, một nghệ thuật gấp giấy thú vị. Sử dụng giấy xây dựng, giấy gói hoặc các loại giấy trang trí khác để tạo hình origami. Hoặc, thử những món đồ thủ công này với con bạn:
- Tạo thiệp chúc mừng và đồ thủ công địa điểm
- Tìm hiểu Kirigami, một nghệ thuật Trung Quốc sử dụng cắt giấy trang trí
- Làm bông tuyết bằng giấy
- Thử chế tạo khung dệt cầu vồng
- Cùng nhau phát triển ảnh ghép
- Ngón tay vẽ một bức tranh
- Tạo hình từ đất sét
Các vấn đề với kỹ năng vận động tinh
Có một số dấu hiệu cảnh báo rằng con bạn có thể gặp vấn đề với các kỹ năng vận động tinh như thường xuyên làm rơi đồ vật, khó cầm thìa, cũng như khó viết hoặc sử dụng kéo. Khi con bạn lớn hơn, ngay cả việc không thể buộc dây giày của chúng cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề. Để xác định xem con bạn có vấn đề với sự phát triển kỹ năng vận động tinh hay không, điều quan trọng là bạn phải hỏi bác sĩ để được đánh giá nếu bạn nghi ngờ có vấn đề.
Nếu con của bạn được xác định có những điểm yếu về vận động có thể ảnh hưởng đến việc học của chúng, hãy thảo luận những lo lắng của bạn với giáo viên của con bạn. Hoặc, nếu con bạn có kế hoạch giáo dục cá nhân (IEP), hãy thảo luận vấn đề này với nhóm IEP.
Đánh giá của một nhà trị liệu vật lý có thể xác định xem các kỹ năng vận động tốt của trẻ có phải là mối quan tâm hay không và liệu liệu pháp có thể cải thiện chúng hay không.
Nhóm của con bạn sẽ sử dụng các đánh giá của nhà trị liệu và các dữ liệu đánh giá khác để xác định xem con bạn có cần trị liệu thường xuyên như một dịch vụ liên quan hay không. Nếu con bạn cần liệu pháp để được hưởng lợi từ sự hướng dẫn được thiết kế đặc biệt, các dịch vụ này sẽ được ghi vào IEP.
Lời khuyên từ Medplus
Khi nói đến sự phát triển của các kỹ năng vận động tinh, hầu hết sự phát triển của con bạn sẽ diễn ra một cách tự nhiên khi chúng vừa học vừa chơi. Nhưng bạn có thể giúp con cải thiện những kỹ năng này bằng cách chọn các hoạt động, đồ chơi và trò chơi hỗ trợ phát triển kỹ năng vận động tinh.
Nếu bạn bắt đầu nhận thấy một số sự chậm trễ hoặc nghi ngờ rằng con bạn đang gặp khó khăn trong việc học hoặc hoàn thiện những kỹ năng này, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của con bạn. Chẩn đoán và can thiệp sớm rất quan trọng trong việc giúp con bạn nhận được sự hỗ trợ cần thiết.