Đợt khủng hoảng vĩ đại lúc 3 tuổi lần đầu tiên được V. Keler mô tả trong tác phẩm “Về nhân cách trẻ 3 tuổi”. Bà đó ghi lại cỏc hiện tượng cơ bản nhất của khủng hoảng trẻ 3 tuổi như sau:
- Tiêu cực: Đây là phản ứng tiêu cực có liên quan đến quan hệ giữa người này với người khác. Trẻ không chị phục tùng một số yêu cầu của người lớn. Không nên nhầm lẫn thái độ tiêu cực với sự không nghe lời. Sự không vâng lời có thể gặp ở các lức tuổi trước đây.
- Ngoan cố: Đây là những phản ứng đối với những quyết định của chính mỡnh. Khụng nờn nhầm lẫn giữ sự ngoan cố với sự kiờn định. Sự ngoan cố thể hiện ở chỗ trẻ kiên quyết nghiên về phía sự thoả món đũi hỏi của bản thõn, sự quyết định của mỡnh. Ơû đây có sự đề cao nhân cách và đưa ra các đũi hỏi để nhân cách được đánh giá.
- Ngang ngạnh: Gần như sự ngoan cố và tiêu cực, nhưng nó có đặc điểm đặc trưng của ngang ngạnh là có tính công khai và thiếu cá tính hơn. Đây là sự phản kháng lại trật tự trong gia đỡnh.
- Tự tiện: Là xu hướng giải thoát khỏi người lớn. Trẻ muốn tự mỡnh làm điều gỡ đó. Phần nào ta thấy dấu hiệu này có cả ở đợt khủng hoảng một tuổi. Nhưng khi trẻ chỉ hướng tới sự độc lập về mặt vận động, ở đây là sự vận động có chủ định và chủ kiến.
- Vô lễ với người lớn: Thật khủng khiếp khi bạn nghe con bạn “mắng” người lớn “đồ ngốc”…
- Chống đối – nổi loạn: Hiện tượng này xuất hiện trong các cuộc cải vó thường xuyên với cha mẹ “tất cả hành vi của trẻ đều thể hiện sự chống đối, dường như trẻ luôn nằm trong trạng thái chiến tranh với người xung quanh, trong trạng thái ẩu đả với người lớn”.
- Chuyên quyền: ở những gia đình có độc nhất một trẻ sẽ gặp phải xu hướng chuyên quyền. Trẻ tỏ ra chuyên quyền trong quan hệ với tất cả mọi thứ xung quanh