Một số lưu ý khi đọc kể cho trẻ nghê truyện- thơ giúp trẻ cảm thụ văn học và phát triển ngôn ngữ tốt nhất
Chúng ta thụ cảm ngôn ngữ nghệ thuật bằng cách đọc và nghe. Khi đọc ta thụ cảm trực tiếp, khi nghe là ta thụ cảm qua người đọc hay người kể.
Người đọc sử dụng mọi sắc thái của giọng mình và các phương tiện đọc biểu cảm khác làm cho tác phẩm cất tiếng nói, tạo cho tác phẩm ột bức tranh âm thanh tương ứng. Công việc của người đọc là một công việc có trách nhiệm trước tác giả cũng như trước người nghe. Khi trình bày một tác phẩm nghệ thuật, người đọc truyền đạt những suy nghĩ và tình cảm của tác giả. Nhiệm vụ của người đọc là giúp cho người nghe nhìn thấy cái đã nghe được, làm cho những bức tranh và những hình ảnh tương ứng nổ lên chân thực và đập vào mắt, gợi lên những tình cảm và cảm xúc nhất định. Đọc và kể chuyện văn học là một loại hình nghệ thuật có từ lâu.Trong thời đại chúng ta, nghệ thuật đọc tác phẩm văn học đã bám rễ chắc chắn trong cuộc sống nhờ có những phương tiện hòa nhạc, phát thanh, truyền hình, mạng internet. Nghệ thuật đọc và kể chuyện văn học được sử dụng rộng rãi trong công tác giáo dục trẻ
em. Người lớn và các nhà giáo dục phải nhìn thấy tác động to lớn của ngôn ngữ nghệ thuật đối với sự phát triển toàn diện của em nhỏ và phải chú ý tới những đặc trưng trong cách thụ cảm của các em trước tuổi đến trường.Trẻ nhỏ thì không biết đọc. Ngôn ngữ nghệ thuật được các em cảm thụ trong lúc nghe người lớn đọc và kể, vì thế cách trình bày diễn cảm và xúc động tác phẩm văn học có tầm quan trọng đặc biệt.Nhờ có cách trình bày tác phẩm một cách nghệ thuật, cô giáo giúp các em dễ dàng hiểu được nội dung, dễ đi vào tưởng tượng nghệ thuật, giúp các em nhìn thấy được các hình tượng, các khung cảnh, các tình tiết và biết đánh giá chúng đúng đắn. Bằng cách đó, các em cảm được nhạc tính trong ngôn ngữ thơ ca mạnh hơn, thụ cảm được tính diễn cảm của ngôn ngữ tinh tường hơn.Nắm vững nghệ thuật đọc và kể chuyện văn học là vấn đề quan trọng với phụ huynh và giáo viên mầm non.
Đọc, kể diễn cmả một tác phẩm văn học đòi hỏi phải có chuẩn bị kỹ lưỡng. Việc chuẩn bị của người đọc đối với tác phẩm là một công việc sang
tạo. Trong quá trình chuẩn bị, người lớn phải nghiên cứu kỹ tác phẩm, cân nhắc nội dung của nó, hiểu thấu chủ ý của người viết. Việc thông hiểu nội dung giúp cho người trình bày dịch ra đuợc thái dộ của mình đối với tác phẩm nói chung, đối với các nhân vật và hành động của chúng, nhìn thấy rõ hơn các hình tượng và bối cảnh hoạt động.
Người đọc phải truyền đạt nội dung một cách say mê. Để chiếm đoạt được sức chú ý và lòng tin của trẻ, giọng đọc của phụ Huynh và giáo viên phải diễn cảm và thuyết phục. Điều ấy chỉ có được khi đã chuẩn bị kỹ càng, trong quá trình chuẩn bị, giáo viên và phụ huynh phải thâm nhập vào tác phẩm tới mức độ có thể truyền đạt cả thái độ của mình đối với những điều nói ra. Như thế những tình mới truyền sang trẻ được.Trí tưởng tượng nghệ thuật giúp đỡ giáo viên và phụ huynh rất nhiều khi trình bày tác phẩm văn học cho trẻ. Phụ Huynh và giáo viên cũng phải nhìn thấy được cái mình kể. Không có khả năng nhìn ấy, thì cũng người lớn không thể truyền đạt sinh động được
cho trẻ.Tất nhiên, người lớn phải trình bày một cách nghệ thuật. Trong bức tranh âm thanh đó phải tránh trình bày các hiện tượng theo lối tự nhiên chủ nghĩa. Khi miêu tả sự kiện, hành vi nhân vật, cảm xúc của nhân vật... phải tránh những thủ pháp tự nhiên chủ nghĩa (Ví dụ như khóc thật, kêu thật, vui cười, tay vung bừa bãi...), tất cả những cái đó làm giảm chất lượng trình bày, làm trẻ quên chú ý đến nội dung tác phẩm.
Trong quá trình nghiên cứu tác phẩm phải vạch ra những phương tiện truyền đạt nghệ thuật. Phương tiện chủ yếu dùng âm thanh truyền cảm tác phẩm là giọng đọc. tất cả những ngữ điệu muôn vẻ và sắc thái trầm bổng phong phú của giọng đọc, nhịp điệu đọc phù hợp với nội dung sẽ góp phần vào việc tạo ra được bức tranh chân thực, có sức thuyết phục về tác phẩm đó. Nhiệm vụ của người đọc là phải khéo léo sử dụng toàn bộ kho tàng sắc thái của giọng mình. Trong quá trình chuẩn bị đọc và kể, chúng ta phải chú ý nhiều đến việc nắm vững nội dung. Dù là biểu diễn theo kiểu nào đi nữa (đọc theo sách, đọc
thuộc lòng, kể thuộc long cho trẻ), dù tác phẩm đó thuộc thể loại gì đi nữa (ca dao, tục ngữ, truyện cổ tích, thơ văn...) thì người đọc hay người kể cũng phải nắm vững nội dung. Hầu hết trong mọi trường hợp muốn kể lại được, người ta phải biết từng từ trong bài văn nghệ thuật. Nếu lúc kể và đọc mà vẫn còn phải nhớ bài thì sức thuyết phục sẽ bị mất, chất lượng truyền đạt sẽ bị giảm. Những bài văn viết cho trẻ em mầm non thường không dài và dễ nhớ. Việc truyền đạt đúng từng chữ khi kể sẽ giữ được phong cách và tính trọn vẹn của toàn bài.
Phụ huynh và giáo viên trước khi đọc cũng cần phải làm quen với nội dung bài trong sách. Công việc này giúp người lớn xác định đúng được những phương tiện diễn cảm tương ứng để trình bày tác phẩm nghệ thuật. Thời gian dành cho việc chuẩn bị để trình bày bài văn không giống nhau. Nó phụ thuộc vào khối lượng bài, vào hình thức nghệ thuật, cũng như vào trình độ thành thạo của người đọc hay kể.
Một điều quan trọng nữa là phải làm sao cho tác phẩm văn học được thể hiện chân thực phù hợp với đối tượng trẻ em, tác động được đến tình cảm. Chỉ khi đó nó mới đi vào ý thức của từng em một, gây được ấn tượng bền vững và phản ánh được vào hành vi mai sau của các em.